პარასკევას ბუდე

[paraskeva 30]

Один помещик, получивший титул за свои заслуги, а не от рождения, и не имевший знатного происхождения, очень хотел отправить своего сына учиться в Университет. В то время необходимо было испрашивать специального разрешения на поступление у государя. И помещик взялся сочинять послание царю. Поскольку сам он был человек малограмотный, то проблемы с составлением письма возникли уже с самого начала – он не знал, как обратиться к государю. Где-то он слышал, что высоких особ именуют «августейшими». Но почему именно так, помещику было не известно. Дело происходило в сентябре, и помещик решил, что самым лучшим образом обратиться к государю в это время будет так: «Сентябрейший государь…».

Полученное послание Александра II очень развеселило. Он постановил:

- Принять сына в Университет и обучать там, чтобы не был таким же неграмотным, как отец.

[paraskeva 30]

B) B) B)

 

 

 

http://www.b2p.ge/2014/06/blog-post_11.html

[laika 0]

100 % განცხადება იყო 6-ე სართულზე ! :d030:

[paraskeva 30]

რა განსხვავებაა ჭკვიანსა და ბრძენ ქალს შორის?

 

 

რა განსხვავებაა ჭკვიანსა და ბრძენ ქალს შორის?

როცა ჭკვიანი ქალი აღმოაჩენს ქმრის შეცდომას, მიუთითებს... და შეახსენებს, რომ ის ამის შესახებ მან ერთხელ უკვე გააფრთხილა.

ბრძენი ქალი – გვერდში დაუდგება, გაამხნევებს, ხანდახან კი თავს მოიჩვენებს, თითქოს ვერაფერი შეამჩნია.

 

ჭკვიანი ქალი კრიზისულ სიტუაციაში საკუთარ თავზე აიღებს პასუხისმგებლობას და ქმარს სწორი გადაწყვეტილებების მიღებას ასწავლის.

 

ბრძენი ქალი ფრთხილად, თითქმის შეუმჩნევლად აჩვენებს მას სწორ გზას და გვერდში დაუდგება სიტუაციის დაძლევისას.

 

ჭკვიანი ქალი, უნდათ თუ არა, შვილებს მათემატიკის სწავლას აიძულებს.

 

ბრძენი კი – თითოეულ მათგანში პიროვნებას დაინახავს და დააფასებს მათ არჩევანს.

 

ჭკვიანი ქალი სამსახურში ყველანაირად ეცდება, იყოს სხვებზე უკეთესი და არ დაუშვას შეცდომები, თუმცა კოლეგების უმეტესობა მისგან თავს შორს დაიჭერს.

 

ბრძენი ქალი კოლექტივში სიყვარულისა და სითბოს ატმოსფეროს შექმნის.

 

ჭკვიანი ქალი უკვე გაზრდილი შვილების ცხოვრებაში ჩაერევა, ჰკითხავენ თუ არა, მაინც მისცემს მათ რჩევებსა და რეკომენდაციებს.

 

ბრძენი ქალი შვილებს მისცემს საშუალებას, თავად მიიღონ ცხოვრებისეული გამოცდილება და გვერდში დაუდგება მათ ნებისმიერ სიტუაციაში.

 

ჭკვიანი ქალი გააპროტესტებს დედამთილის მის ოჯახში ჩარევას; ყველანაირად იბრძოლებს, იჩხუბებს კიდეც, ოღონდ მშობლებისგან დამოუკიდებელი იყოს.

 

ბრძენი ქალი, უბრალოდ, გაიღიმებს, მოუსმენს დედამთილის ყველა რჩევას და დაეთანხმება, მაგრამ ყველაფერს მაინც თავისებურად გააკეთებს... სიყვარულით

 

ჭკვიან ქალს სურს შეცვალოს სამყარო და მის ირგვლივ მყოფი ადამიანები.

 

ბრძენი ქალი თავად შეიცვლება უკეთესობისკენ და გარშემომყოფებსა და სამყაროს ისეთად მიიღებს, როგორებიც ისინი არიან.

 

ჭკვიანი ქალი ფიქრობს, რომ ბედნიერია ის, ვის მხარეზეც სიმართლეა.

 

ხოლო ბრძენმა ქალმა იცის, რომ სიმართლე მის მხარეზეა, ვინც ბედნიერია.

aianews.ge

[paraskeva 30]

 

 

101 Yoga Quotes

 

 

Through the practices of yoga, we discover that concern for the happiness and well being of others, including animals, must be an essential part of our own quest for happiness and well being. The fork can be a powerful weapon of mass destruction or a tool to create peace on Earth.

Sharon Gannon

You cannot do yoga. Yoga is your natural state. What you can do are yoga exercises, which may reveal to you where you are resisting your natural state.

Sharon Gannon

yoga postures

A photographer gets people to pose for him. A yoga instructor gets people to pose for themselves.

T. Guillemets

In theory, practice and theory are the same. In practice they are not.

Yogi Berra

Your task is not to seek for love, but merely to seek and find all the barriers within yourself that you have built.

Rumi

When the breath wanders the mind also is unsteady. But when the breath is calmed the mind too will be still, and the yogi achieves long life. Therefore, one should learn to control the breath.

Hatha Yoga Pradipika

You cannot always control what goes on outside. But you can always control what goes on inside.

Mr. Yoga

Before you've practiced, the theory is useless. After you've practiced, the theory is obvious.

David Williams

The most important pieces of equipment you need for doing yoga are your body and your mind.

Rodney Yee

REAL Peace is always unshakable... 'Bliss is unchanged by gain or loss'

Yogi Bhajan

Yoga has a sly, clever way of short circuiting the mental patterns that cause anxiety.

Baxter Bell

Yoga teaches us to cure what need not be endured and endure what cannot be cured.

B.K.S. Iyengar

Change is not something that we should fear. Rather, it is something that we should welcome. For without change, nothing in this world would ever grow or blossom, and no one in this world would ever move forward to become the person they're meant to be.

anon

Yoga, an ancient but perfect science, deals with the evolution of humanity. This evolution includes all aspects of one's being, from bodily health to self realization. Yoga means union - the union of body with consciousness and consciousness with the soul. Yoga cultivates the ways of maintaining a balanced attitude in day to day life and endows skill in the performance of one's actions.

B.K.S. Iyengar

 

 

When you inhale, you are taking the strength from God. When you exhale, it represents the service you are giving to the world.

B.K.S. Iyengar

Yoga is a light, which once lit, will never dim. The better your practice, the brighter the flame.

B.K.S. Iyengar

The yoga mat is a good place to turn when talk therapy and antidepressants aren't enough.

Amy Weintraub

Yoga is the fountain of youth. You're only as young as your spine is flexible.

Bob Harper

Meditation brings wisdom; lack of mediation leaves ignorance. Know well what leads you forward and what hold you back, and choose the path that leads to wisdom.

Buddha quotes

Yoga is possible for anybody who really wants it. Yoga is universal.... But don't approach yoga with a business mind looking for worldly gain.

Sri Krishna Pattabhi Jois

By embracing your mother wound as your yoga, you transform what has been a hindrance in your life into a teacher of the heart.

Phillip Moffitt

Yoga is 99% practice and 1% theory.

Sri Krishna Pattabhi Jois

Sun salutations can energize and warm you, even on the darkest, coldest winter day.

Carol Krucoff

For me, yoga is not just a workout - it's about working on yourself.

Mary Glover

The beauty is that people often come here for the stretch, and leave with a lot more.

Liza Ciano

Blessed are the flexible, for they shall not be bent out of shape.

Unknown

Vogue and Self are putting out the message of yoginis as buff and perfect. If you start doing yoga for those reasons, fine. Most people get beyond that and see that it's much, much more.

Patricia Walden

When asked what gift he wanted for his birthday, the yogi replied: "I wish no gifts, only presence."

Unknown

If I'm losing balance in a pose, I stretch higher and God reaches down to steady me. It works every time, and not just in yoga.

T. Guillemets

Don't just do something - sit there!

Unknown

I was in yoga the other day. I was in full lotus position. My chakras were all aligned. My mind is cleared of all clatter and I'm looking out of my third eye and everything that I'm supposed to be doing. It's amazing what comes up, when you sit in that silence. "Mama keeps whites bright like the sunlight, Mama's got the magic of Clorox 2."

Ellen DeGeneres

Anyone who practices can obtain success in yoga but not one who is lazy. Constant practice alone is the secret of success.

Svatmarama

Yoga is the practice of quieting the mind.

Patanjali

Yoga is the perfect opportunity to be curious about who you are.

Jason Crandell

Yoga is invigoration in relaxation. Freedom in routine. Confidence through self control. Energy within and energy without.

Ymber Delecto

Corpse pose restores life. Dead parts of your being fall away, the ghosts are released.

The Quote Garden

Yoga has a sly, clever way of short circuiting the mental patterns that cause anxiety.

Baxter Bell

Concentrating on poses clears the mind, while focusing on the breath helps the body shift out of fight or flight mode.

Melanie Haiken

Yoga accepts. Yoga gives.

April Vallei

Warrior pose battles inner weakness and wins focus. You see that there is no war within you. You're on your own side, and you are your own strength.

The Quote Garden

Mountain pose teaches us, literally, how to stand on our own two feet.... teaching us to root ourselves into the earth.... Our bodies become a connection between heaven and earth.

Carol Krucoff

The autonomic nervous system is divided into the sympathetic system, which is often identified with the fight-or-flight response, and the parasympathetic, which is identified with what's been called the relaxation response. When you do yoga - the deep breathing, the stretching, the movements that release muscle tension, the relaxed focus on being present in your body - you initiate a process that turns the fight or flight system off and the relaxation response on. That has a dramatic effect on the body. The heartbeat slows, respiration decreases, blood pressure decreases. The body seizes this chance to turn on the healing mechanisms.

Richard Faulds

Tree pose grows confidence.

The Quote Garden

Inhale, and God approaches you. Hold the inhalation, and God remains with you. Exhale, and you approach God. Hold the exhalation, and surrender to God.

Krishnamacharya

For those wounded by civilization, yoga is the most healing salve.

T. Guillemets

Chair pose is a defiance of spirit, showing how high you can reach even when you're forced down.

The Quote Garden

Basketball is an endurance sport, and you have to learn to control your breath; that's the essence of yoga, too. So, I consciously began using yoga techniques in my practice and playing. I think yoga helped reduce the number and severity of injuries I suffered. As preventative medicine, it's unequaled.

Kareem Abdul Jabbar

Before you've practiced, the theory is useless. After you've practiced, the theory is obvious.

David Williams

Anyone who practices can obtain success in yoga but not one who is lazy. Constant practice alone is the secret of success.

Hatha Yoga Pradipika

The body is your temple. Keep it pure and clean for the soul to reside in.

B.K.S Iyengar

Undisturbed calmness of mind is attained by cultivating friendliness toward the happy, compassion for the unhappy, delight in the virtuous, and indifference toward the wicked.

The yoga sutras of Patanjali

When the breath wanders the mind also is unsteady. But when the breath is calmed the mind too will be still, and the yogi achieves long life. Therefore, one should learn to control the breath.

Hatha Yoga Pradipika

Yoga exists in the world because everything is linked

Desikashar

Do your practice and all is coming.

Sri K Patthabi Jois

This calm steadiness of the senses is called yoga. Then one should become watchful, becomes yoga comes and go.

Katha Upanishad

Yoga is really trying to liberate us from ... shame about our bodies. To love your body is a very important thing -- I think the health of your mind depends on your being able to love your body.

Rodney Yee

You can enter yoga, or the path of yoga, only when you are totally frustrated with your own mind as it is. If you are still hoping that you can gain something through your mind, yoga is not for you.

Osho

The Self in you is the same as the Self Universal. Whatever powers are manifested throughout the world, those powers exist in germ, in latency, in you.... If you realize the unity of the Self amid the diversities of the Not-Self, then Yoga Will not seem an impossible thing to you.

Annie Wood Besant

The meaning of our self is not to be found in its separateness from God and others, but in the ceaseless realisation of yoga, of union; not on the side of the canvas where it is blank, but on the side where the picture is being painted.

Rabindranath Tagore

This yoga should be practiced with firm determination and perseverance, without any mental reservation or doubts.

Bhagavad Gita

Yoga is possible for anybody who really wants it. Yoga is universal.... But don't approach yoga with a business mind looking for worldly gain.

Sri Krishna Pattabhi Jois

Yoga is the perfect opportunity to be curious about who you are.

Jason Crandell

In Karma yoga no effort is ever lost, and there is no harm. Even a little practice of this discipline protects one from great fear of birth and death.

Bhagavad Gita

Yoga is a science, and not a vague dreamy drifting or imagining. It is an applied science, a systematized collection of laws applied to bring about a definite end. It takes up the laws of psychology, applicable to the unfolding of the whole consciousness of man on every plane, in every world, and applies those rationally in a particular case. This rational application of the laws of unfolding consciousness acts exactly on the same principles that you see applied around you every day in other departments of science.

Annie Wood Besant

Yoga is about clearing away whatever is in us that prevents our living in the most full and whole way. With yoga, we become aware of how and where we are restricted -- in body, mind, and heart -- and how gradually to open and release these blockages. As these blockages are cleared, our energy is freed. We start to feel more harmonious, more at one with ourselves. Our lives begin to flow -- or we begin to flow more in our lives.

Cybele Tomlinson

What yoga philosophy and all the great Buddhist teachings tells us is that solidity is a creation of the ordinary mind and that there never was anything permanent to begin with that we could hold on to. Life would be much easier and substantially less painful if we lived with the knowledge of impermanence as the only constant.

Donna Farhi

Yoga does not remove us from the reality or responsibilities of everyday life but rather places our feet firmly and resolutely in the practical ground of experience. We don't transcend our lives; we return to the life we left behind in the hopes of something better.

Donna FARHI

This yoga is not possible, for the one who eats too much, or who does not eat at all; who sleeps too much, or who keeps awake.

Bhagavad Gita

The word yoga comes from Sanskrit, the language of ancient India. It means union, integration, or wholeness. It is an approach to health that promotes the harmonious collaboration of the human being's three components: body, mind, and spirit.

Stella Weller

Karma yoga is a supreme secret indeed.

Bhagavad Gita

In truth, it matters less what we do in practice than how we do it and why we do it. The same posture, the same sequence, the same meditation with a different intention takes on an entirely new meaning and will have entirely different outcomes.

Donna Farhi

If your compassion does not include yourself, it is incomplete.

Jack Kornfield

Through practice, I've come to see that the deepest source of my misery is not wanting things to be the way they are. Not wanting myself to be the way I am. Not wanting the world to be the way it is. Not wanting others to be the way they are. Whenever I'm suffering, I find this war with reality to be at the heart of the problem.

Stephen Cope

These days, my practice is teaching me to embrace imperfection: to have compassion for all the ways things haven't turned out as I planned, in my body and in my life - for the ways things keep falling apart, and failing, and breaking down. It's less about fixing things, and more about learning to be present for exactly what is.

Anne Cushman

When I started doing asana, the yoga postures, I had a very strong feeling of many unnecessary things dropping away - especially tension and inadequacy.

Patricia Sullivan

When the breath wanders the mind also is unsteady. But when the breath is calmed the mind too will be still, and the yogi achieves long life. Therefore, one should learn to control the breath.

Hatha Yoga Pradipika

Your hand opens and closes and opens and closes. If it were always a fist or always stretched open, you would be paralyzed. Your deepest presence is in every small contracting and expanding, the two as beautifully balanced and coordinated as bird wings.

Rumi

Watch your thoughts; they become words. Watch your words; they become actions. Watch your actions; they become habits. Watch your habits; they become character. Watch your character; for it becomes your destiny.

Upanishads

Beyond meditation there is the experience of now.

Ryan Parenti

Meditation is the dissolution of thoughts in Eternal awareness or Pure consciousness without objectification, knowing without thinking, merging finitude in infinity.

Swami Sivananda

Meditation here may think down hours to moments. Here the heart may give a useful lesson to the head and learning wiser grow without his books.

William Cowper

Thus meditating you will no longer strive to build yourself up in your prejudices, but, forgetting self, you will remember only that you are seeking the Truth.

James Allen

Plant the seed of meditation and reap the fruit of peace of mind.

Unknown

Meditation and concentration are the way to a life of serenity.

Unknown

Your mind is your instrument. Learn to be its master and not its slave.

Unknown

When calm your mind and your senses, you become conscious of your always present inner self.

Unknown

Better indeed is knowledge than mechanical practice. Better than knowledge is meditation. But better still is surrender of attachment to results, because there follows immediate peace.

Bhagavad Gita

Silence is not silent. Silence speaks. It speaks most eloquently. Silence is not still. Silence leads. It leads most perfectly.

Sri Chinmoy

Thoughts can create such a barrier that even if you are standing before a beautiful flower, you will not be able to see it. Your eyes are covered with layers of thought...

Unknown

To experience the beauty of the flower you have to be in a state of meditation, not in a state of mentation. You have to be silent, utterly silent, not even a flicker of thought - and the beauty explodes, reaches to you from all directions...

Unknown

You may think that only you are a prisoner, but other people are also prisoners. You are in a small prison, but others are in the big prison outside. When will they be released? Think that you are a yogi and that you are pursuing your sadhana in this particular place and at this particular moment. Immediately you will experience great joy. If you change your understanding, you will be free in a minute.

Baba Muktananda

Our raga/dveshas make us prisoners to the mental lenses through which we view the world. No matter what actually appears before us, our vision is always skewed, and as a result we suffer.

Leonard Perlmutter

The perennial wisdom of the Bhagavad Gita can teach us how to transform our character, conduct and consciousness to meet the challenges of everyday life.

Leonard Perlmutter

Yoga Science is not just a scholarly pursuit. It is a moment by moment and thought by thought practical guide for living.

Leonard Perlmutter

Enormous possibilities for health and creativity are held captive by your likes and dislikes. Inspecting your desires and attachments to food and making choices intuitively with discrimination will make your spiritual practice and every other relationship more rewarding.

Leonard Perlmutter

Yoga Science teaches us to 'include all and exclude none.' If the outer guru, in the form of a person or experience, reflects the Truth and light of the inner guru, the advice is to be heeded and served in thought, word and deed. If a suggestion from the outer guru is not in harmony with the inner guru as reflected by the purified discrimination of buddhi, the advice is to be honored and lovingly rejected with gratitude---for your teacher has just taught you what not to do.

Leonard Perlmutter

Meditation is not what you think it is. It's a method of accessing unerring wisdom from the superconscious mind so you can experience a happy, healthy and creatively rewarding life.

Leonard Perlmutter

Fear less, hope more; eat less, chew more; whine less, breathe more; talk less, say more; hate less, love more; and all good things are yours.

Swedish Proverb

A lot of exercise is mindless; you can have music or the radio on and not be aware. But if you're aware in anything you do - and it doesn't have to be yoga - it changes you. Being present changes you.

Mariel Hemingway

Yoga is a way to freedom. By its constant practice, we can free ourselves from fear, anguish and loneliness.

Indra Devi

Yoga is almost like music in a way; there's no end to it.

Sting

[paraskeva 30]

ცინიზმი

 

ცინიზმი არ უყვართ არსად, მაგრამ საქართველოში ის არ უყვართ განსაკუთრებულად. მიზეზი მარტივია - ჩვენში უმრავლესობამ არ იცის სიტყვა „ცინიზმის“ მნიშვნელობა, ოღონდ გიჟდება მის გამოყენებაზე.

 

ფონეტიკას შევყავართ შეცდომაში - „ცინიკურად“ საქართველოში იგივე ჰგონიათ, რაც „დაცინვით“. სინამდვილეში ყოველი დაცინვა როდია ცინიკური, ან ყოველი სახის ცინიზმი - დაცინვა.

 

დიახ, ცინიზმი რამდენიმე სახისა არსებობს.

 

მისი ყველაზე ზუსტი განმარტება ყველაზე გავრცელებულიცაა: ცინიკოსმა ყველაფრის ფასი იცის, მაგრამ ღირებულება - არაფრის.

 

რაც შეეხება სახეებს, შეგვიძლია სამი გამოვყოთ: პლებსის, ელიტისა და ფილოსოფიური.

 

პლებსის ცინიზმი მუქარაა: „რამე რომ იყოს, ეგ თქვენი ფასეულობები სულ ფეხებზე შემიძლია დავიკიდო.“ დაბალი ფენების აგრესია.

 

ელიტის ცინიზმი აღიარებაა: „სინამდვილეში ჩვენი ფასეულობები თვითონ ჩვენც ფეხებზე გვკიდია.“ მაღალი ფენების გულგრილობა.

 

ფილოსოფიური ცინიზმი სიტყვების თამაშია: „დიახ, მე ვიცი არაფრის ფასეულობა (და არა - „არ ვიცი არაფრის ფასეულობა“. ორმაგი უარყოფა არა მხოლოდ სტილური შეცდომაა, არამედ საზრისის ტრივიალიზაციაც). მოაზროვნეთა ნიჰილიზმი.

 

ფილოსოფიური ცინიზმი ყოველი კონკრეტული მოვლენის უკან არარას ხედავს. და ის ნამდვილად არაა მხოლოდ ფილოსოფოსების კუთვნილება.

 

ფილოსოფიური ცინიზმია, მაგალითად, როდესაც მაჩო ამბობს: „არა, კი არ მიყვარს, უბრალოდ, სექსი მაქვს მასთან.“

 

მაგრამ ეს არაა „ფილოსოფიის“ ბოლო სიტყვა. ცინიზმის შემდეგ ფილოსოფიური ირონია მოდის.

 

ფილოსოფიური ირონიაა, როდესაც ეს მაჩო მიხვდება, რომ მისი „უბრალოდ, სექსი“ უკვე იმდენი ხანია გრძელდება, რომ სიყვარული მეტი არც არაფერია.

 

ირონია რეაგირებს საკუთარ სასრულობაზე. ირონიისას ადამიანი აცნობიერებს რეალობაზე საკუთარ მიჯაჭვულობას. ბრეტონის ფრაზა - „L’existence est ailleurs” („არსებობა სხვაგანაა“) - რომანტიზმია; რემბოს გამონათქვამი - „la vrai vie est absente“ („ნამდვილი ცხოვრება არ არსებობს“) - ცინიზმია; ბოდლერის მეტაფორა - „ეს ცხოვრება საავადმყოფოა, სადაც ყველა ავადმყოფი შეპყრობილია სურვილით, სხვის საწოლზე იწვეს“ - უკვე ირონიას წარმოადგენს.

 

ცინიზმი სამ რამეზე რეაგირებს: გულუბრყვილო დამჯერობაზე, ოპტიმიზმსა და ფარისევლობაზე.

 

გულუბრყვილო დამჯერობაა ყველაფრის მიღება, რაც შენამდე აღწევს: ტრადიციის, მედიის, სკოლის, უნივერსიტეტის, ეკლესიის, ავტორიტეტების გავლით; ოპტიმიზმი იმის რწმენაა, რომ ყველაფერი კარგად იქნება; ფარისევლობა კი არის აცდენა დეკლარაციასა და ქმედებას შორის.

 

ცინიზმი დამანგრეველია. ის არის მჟავა, რომელიც კულტურის სუსტ სხეულს ჭამს. რაღაც დოზით ის აუცილებელია, საზოგადოება რომ არ გაქვავდეს, მაგრამ დოზასაც გააჩნია. მე-18 საუკუნეში ბევრს დავობდნენ იმაზე, შეიძლება თუ არა არსებობდეს ათეისტების საზოგადოება. როგორიც უნდა იყოს პასუხი ამ კითხვაზე, ერთი რამ ნათელია: არ შეიძლება არსებობდეს ცინიკოსების საზოგადოება. რატომ? იმიტომ, რომ დაჯერების, ოპტიმიზმისა და ფარისევლობის გარეშე ადამიანების ერთად ცხოვრება არ გამოდის.

 

სინამდვილეში ჩვენ კარგად ვიცნობთ ცინიზმს - ეს იყო სამოქალაქო ომის პერიოდი. ყველაზე დიდი ქართველი ცინიკოსი, რომლის სიმაღლეებსაც უკვე, ალბათ, ვეღარავინ მიაღწევს, ჯაბა იოსელიანი იყო. სწორედ მისი მმართველობის ქვეშ გავიგეთ ჩვენ, თუ რას ნიშნავს საზოგადოებრივი ქსოვილის დეზინტეგრაცია; როცა ფარისევლობაც კი არ რჩება იმისთვის, რომ რწმენის მსგავსება შეინარჩუნო. ჯაბა იოსელიანი იყო სიმბოლო იმისა, რასაც ანტისაზოგადოებრივი ელემენტი შეიძლება ვუწოდოთ. ეს იყო ცინიზმის აბსოლუტური და ყოვლად არაშემოქმედებითი გამოვლინება. ეს იყო ყოველი შესაძლებელი საზოგადოებრიობის სიკვდილი.

 

შევარდნაძის ყველაზე დიდი დამსახურება ქართული საზოგადოების წინაშე - რაც უნდა ირონიულად ჟღერდეს - იყო ფარისევლობის დაბრუნება ცინიზმის ეპოქის შემდეგ.

 

დიდი რელიგიური მოაზროვნე ბლეზ პასკალი დაახლოებით ასე აღწერდა ფარისევლობის დაბრუნების შედეგს: „დაიჩოქე, აამოძრავე ტუჩები სალოცავად და რწმენაც მოვა.“ რწმენა სხვა არაფერია, თუ არა ფუნქცია რიტუალიზებული ქმედებებისა, რომლებსაც ადამიანი ასრულებს და რომლებიც ლოგიკურად რწმენას უნდა მოსდევდნენ, მაგრამ სინამდვილეში, ინდივიდუალურ-ისტორიულად, მას წინ უსწრებენ. პასკალი ცინიკოსი იქნებოდა, რომ ეთქვა, რწმენა ილუზიააო. სინამდვილეში ის ირონიკოსია, რადგან აჩვენებს, როგორ ჩნდება რწმენა, მაგრამ უარს არ ამბობს მასზე, როგორც პრინციპზე.

 

სწორედ პასკალის მიერ რეკომენდებული ეს ოპერაცია ჩაატარა შევარდნაძემ - ოღონდ არა რელიგიურ, არამედ საზოგადოებრივ-პოლიტიკურ სფეროში. მან დაიწყო ფარისევლური რიტუალით და რწმენა მართლაც მოვიდა. სწორედ ამ რწმენამ შეიწირა მისი პოლიტიკური კარიერის ფინალი.

 

დღევანდელი ჩვენი ღირებულებითი დომხალის გამომწვევი ერთ-ერთი ფაქტორი ისიცაა, რომ ამ პრინციპთაგან არც ერთი აღარ არის დომინანტური. საქართველოში დღეს, - ასე, 2007 წლის შემდეგ - არც ცინიზმი ბატონობს, არც ფარისევლობა და არც - რწმენა.

 

და ეს არ არის ცუდი.

 

მთავარი ირონიული ჭეშმარიტება ხომ ისაა, რომ ერთი და საბოლოო გამოსავალი არ არსებობს. არსებობს მხოლოდ და მხოლოდ ელემენტების ისეთი ნაზავი, რომელიც საზოგადოებაში ცხოვრებას ასატანს ხდის.

 

მცირედთა რწმენა;

 

ბევრთა დამჯერობა და ფარისევლობა;

 

რჩეულთა ცინიზმი;

 

და რჩეულთა შორის ნარჩევთა ირონია.

 

იქ, სადაც ეს ყველაფერი თანაარსებობს ისე, რომ საზოგადოება არ იშლება, ყველაფერი რიგზეა. პრობლემა არის არა ელემენტი, არამედ მისი ადგილი. არაფრის გადაჭარბება არ ვარგა. კერძის მომზადების საიდუმლო შეზავების ხელოვნებაშია.

 

სამოქალაქო ომი და ცინიზმის ბატონობა გამონაკლისია. ჩვეულებრივ, საფრთხე უმრავლესობას კი არ ექმნება, არამედ უმცირესობას. ეს რომ არ მოხდეს, ყველანაირი დამჯერობა და ფარისევლობა ვერ ივარგებს; ორივე მათგანი ისეთი უნდა იყოს, რომ თავიანთ გვერდით ცინიზმისა და ირონიის ატანა შეძლონ. ეს იშვიათია, ძალიან იშვიათი.

 

ამ იშვიათ „ნორმამდე“ მისაღწევად ჩვენ ჯერ კიდევ ბევრი დაგვრჩა. აქ საუკეთესო მზარეული აქტიურთა პასუხისმგებლობიანი აქტიურობა და პასიურთა უპასუხისმგებლო პასიურობაა. და ის პატარა ღმერთი, რომელსაც საზოგადოებრივ ევოლუციას ეძახიან.

 

/გიგა ზედანია/

[paraskeva 30]

ნიკო ლორთქიფანიძე

 

“საშობაო მინიატურები”

 

იქ, სადღაც შორს, ბეთლემში, ცხრამეტი საუკუნის წინათ, ცამოჭედილ ღამეს მღვიმეში დაიბადა იესო, ძე ქალწულის მარიამისა, მაშვრალთა იმედი და ნუგეში, ტანჯვის შემამსუბუქებელი, სიკვდილისა სიკვდილითა დამთრგუნველი…

აქ კი… დღეს…

 

1

სარეცელზე

 

- ნუ გეშინია, შვილო, ექიმმა თქვა ყველაფერი აჭამეო, რაც კი მოისურვოსო. პირში მაინც გამოივლე შაქრის ყინული… ტკბილია… გიამება. ამ ამ ანგელოზის ქანდაკებას მოკიდე ხელი… მთელ ქალაქში ერთი იყო და შენ მოგიტანე. ნუ გეშინია, შვილო, დამშვიდდი. აი ასე, ასე ამოისუნთქე… გაგივლის. ახლა უმწვერვალესი წუთაი ავადმყოფობისა, აი, ახლავ დაგიკლებს სიცხე…

ბავშვის პატარა ხელებს მოხვდა ცივი მარმარილოს ქანდაკება; იამა, გახურებულ მკერდზე მიიკრა და გაყუჩდა ბავშვი. დედა კი ნელა უსვამდა ხელს ოფლიანს შუბლზე, უსწორებდა გაჩეჩილ თმას. მერმე ჩაიკეცა და მიითვლიმა.

აგონდება ქალს პირველი ამბორი – განა ეს გარდაქმნა არ იყო.

აგონდება ქალს, როგორ დაიძრა სხეულში ახალი ადამიანი.

აგონდება ქალს, როგორ ტანჯვათა შორის ქვეყნად იშვა მისი ბიჭი, ახლა კი, ამ შობის ღამეს, როგორ წაართმევს ღმერთი?!

ბავშვს კი გულში მაგრად ჩაუკრავს ანგელოზის ქანდაკება, სუნთქვა უსუსტდება და ნელ-ნელა ახალ ცხოვრებას იწყებს.

 

2

საქართველო იყიდება

 

იყიდება საქართველო. მინდორ-ველით, მთა-გორით, ტყით, ვენახით, სათესით; წარსულის ისტორიით, მომავალი სვე-ბედით; მშვენიერის ენით; ნაქარგი ფარჩა-ხავერდით; ვაჟკაცურის ხასიათით, სტუმართ-მოყვარეობით; დიდებულის სანახაობით, წმინდა ჰაერით; ნაამაგევი სახლით და კარით; ჩუქურთმიანი მონასტრებით და ეკლესიაბით; მჩქეფარე ნაკადულებით; ლურჯის ზღვით; მოწმენდილ-მოკაშკაშებული ცით; ერით, ბერით; თვალწარმტაც ბანოვანთა გუნდებით; გონებაგახსნილ ვაჟებით; მალხაზი ბავშვებით; ვერცხლისფერ თმით შემოსილ პატივსადებ მოხუცებით. იყიდება საქართველო დედით და მამით, შვილით და ძირით, ძმით, დით, ცოლით და ნათესავ-მოყვრებით.

ჰყიდის ყველა: თავადი, მღვდელი, ვაჭარი, ავაზაკი, დიდი და პატარა, ჭკვიანი და სულელი, ლოთი და პირაკრული.

იყიდება ყველგან: ქუჩაში და სახლში, თეატრში და სასამართლოში, სასწავლებელში, სატუსაღოში, ეტლში, მატარებელში, დილით და ღამით, სიცხეში და სიცივეში, დარში და ავდარში.

იყიდება ერთიანად: შავი ზღვიდან კასპიის ზღვამდე და ოსეთიდან სპარსეთამდე. იყიდება ნაწილ-ნაწილ: კახეთი და იმერეთი, ქართლი, სვანეთი და სამეგრელო, გურია და ლეჩხუმი, რაჭა და ჯავახეთი. იყიდება პატარ-პატარ ნაჭრებათ, ვისაც რამდენი სურს და როგორც უნდა: ნისიათ, უფასოდ, ნაღდად, დროებით და სამუდამოთ; ბანკის დახმარებით და ჩვენის საშუალებით.

იყიდეთ ბარემ მთლად, გაწეწეთ და გაგლიჯეთ, რასაც საქართველო ერქვა და რაც დღეს ოხრად დარჩენილი აძღებს ყორნებს და გულს უკლავს უძლურ ჭირისუფალს!

 

3

ბრმა თერძი

 

ხელის ფათურით მონახა ლევანა თერძმა კარების გასაღები, შეჩერდა, რაღაც გადაწყვიტა და კარები გააღო. სუფთა, ცივმა ქუჩის ჰაერმა, თითქოს შიშით დაიხია უკან და გზა მისცა შმორის და ოფლის სუნით გამსჭვალულს ოთახის ჰაერს.

- ქალო, გზა გამიკვლიე, ვერას ვხედავ!..

- ჩუუ!.. – იმავე წამს უპასუხა ვიღაცამ, – მოიტა ხელი აბა, ფეხაკრეფით. ბავშვები, როგორც იქნა, დავაძინე, – ფუჩუნით ეუბნებოდა დამხდომი. – ეცადე ლოგინის კიდეზე მოეთავსო, ბავშვები კედლისკენ დავაწვინე,

- სუფრასთან მიმიყვანე. რომ გაიღვიძონ რაღა ვქნათ, არაფერი მომიტანია, ქალო!

- რატომ? – ყრუდ ჩაეკითხა ქალი.

- რატომ? რატომ? რატომ და თვალი აღარ ჭრის; ჩემი გავლებული გვირისტი სულ დასარღვევი გაუხდათ. დუგმები უკუღმა დავაკერე. გამლანძღეს, გამათრიეს და ისე გამომიშვეს… სამართლიანადაც. რათ ჩავდგი შენს ცოდვაში ფეხი. რათ მოვიკიდე მისუსტებულ ზურგზე სამი ადამიანის სვე-ბედი. მთლათ დავბრმავდებოდე მაინც… თავშესაფარში მიმიღებენ.

- არაფერია, კაცო, ნუ გმობ ღმერთს…

- არ ვგმობ, პირიქით, თაყვანსა ვსცემ მის კანონს… ღირსი ვარ, მე ყველაფრის ღირსი ვარ, მაგრამ თქვენ… თქვენ?! ხვალ ძაღლებიც კი ხორცით გაძღებიან; ზოგს გადუგდებენ, ზოგიც მოიტაცებს… თქვენ კი? ნაცრიანი მჭადი მაინც გქონდესთ.

- დედა, მოვიდა მამა? – კვნესის მისუსტებული ხმით ბავშვი…

ბრმა თერძის ავადმყოფ თვალებს სწვავს ცრემლები.

 

იქ, სადღაც შორს, ბეთლემში, ცხრამეტი საუკუნის წინათ, ცამოჭედილ ღამეს მღვიმეში დაიბადა იესო, ძე ქალწულის მარიამისა, მაშვრალთა იმედი და ნუგეში, ტანჯვის შემამსუბუქებელი, სიკვდილისა სიკვდილითა დამთრგუნველი…

აქ კი… დღეს…

[paraskeva 30]

1. ქართულად - მე შენ მიყვარხარ

2. მეგრულად - მა სი მიორქ

3. სვანურად - მი სი მალატ

4. აფხაზურად - საბა საბა ბზია ბზოი

5. ოსურად - აზ დაიმა უვარზონ

6. ინგლისურად - აი ლავ იუ

7. გერმანულად - იხ ლიბე დიხ

8. ჰოლანდიურად - იკ ხუიდ ვან იუ

9. ესპანურად - ტე ამო

10. იტალიურად - ტე ამო

11. ლათინურად - ეგო ტუ ამარე

12. პორტუგალიურად - ა მო ტე

13. რუმინულად - ტ’იუბესკ

14. ფრანგულად - ჟე ტემ

15. შვედურად - იად ელსკარ დეი

16. იაპონურად - ანატა ვა დაი სკუ დეს

17. ესტონურად - მა არმასტან სინდ

18. ჩეხურად - მამ ტე რად

19. თურქულად - ბენ სანა სევიიორუმ

20. ქურთულად: ეზ ტე რა ჰეს დიკიმ

21. თათრულად - მინ სინი იარატამ

22. ფინურად - რაკასტან სინუა

23. უკრაინულად - ია ტებე კოხაიუ

24. ბერძნულად - ეგო აგაპო სუ

25. სომხურად - ეს კე სირუმენ

26. რუსულად - ია ლუბლუ ტ'ებია

27. ალბანურად - უნე დუა ტი

28. ავღანურად - მა დი კაველ მინა

29. ბელორუსიულად - ია ტებე კახაიუ

30. ბულგალურად - აზ ტი ობიჩაი

31. უნგრულად - სერეტლეკ

32. ვიეტნამურად - ეი იეუ ან, ან იეუ ემ

33. დანიურად - იეგ ელკერ დიტ

34. ინდონეზიურად - საიია მენტინრა კოუ

35. ყაზახურად - მენ სენი ჟარატამ

36. კარა-ლათინურად - კ’ტიბიტიკ

37. ყირგიზულად - მენ სენი სუიუ

38. ლიტვურად - აშ რავეს მილიუ

39. მაკედონიურად - იას ტებე საკამ

40. მოლდოურად - ტ’იუბესკ

41. მონგოლურად - ბი ტანდ ხაირტაი

42. ნორვეგიულად - ეგ დეგ ელსკ

43. პოლონურად - ია ცენ კოხამ

44. სერბია-ხორვატიულად - ია ტუ ვოლეტი

45. სლოვაკურად - მამ ტია რად

46. სლოვენიურად - იაზ ტი ლიუბიტი

47. სომელიურად - ანიგა კუ ესელ

48. ტაჯიკურად - მან ტულ ნოხს მეტინამ

49. უზბეკურად - მენ სენი სევემ

50. ჩეჩნური - შუნა ჰო იეზა

51. ჩუვაშკურად - ეპ სანა იორადაპ

52. ევენკიურად - ბი სინე ფიბ

53. ერზიანულად - მონ ტონ ვეჩკემს

54. ესპერანტულად - მი ამას სინ

55. იაკუტიურად - მინ ენ მანმაა

56. პერსიულად - მან ტო ეისჩ

57. სუახილიურად - მიმიკუპენდა

58. ტაგალიურად - აკო სიია უმიბიგ

59. ტამილიურად - ნან უნნაი კადალირენ

60. ტუვინულად მენ სენი ინაკშირ

61. უდმურტულად - იარატიშკე მონ ტონე

62. ხანსიურად - ინა ზონ კა

63. ხაკასკურად - მინ სინ ხინარა

64. ხანდურად - მეი ტუმსეი პიარ კარტა სუმ

65. ყაბარდინო-ჩერქეზულად - სე უე ლაგუნ

66. კალმიურად - ბი ჩი დურტა ბოლხ

67. კომიურად - მე რადეიტ ტენე

68. კორეულად - გიმნან გიჩჩი ილნუ ლინიკ

69. კუმისკურად - მენ სენი სიუიიმ

70. ჩინურად - ვო აი ნი

71. ლაკიურად - ნა ცინ ხირა ხუნ

72. ლატვიურად - ეს ტევი მილუ

73. ლუგანდურად - ნკუგვაგალა

74 მალაგაიურად - ტია იანუო ოა

75. მალაიზიურად - აკუ კკუნტა კაპადა ავაკ

76. მარიულად - მიი ტიიმიმ რატამ

77. მორდოვურად - მონ ვეჩკან

78. ნავახურად - კა ტა უურ დ

79. ნიხვიურად - კოდი მოდი ჩმოდ

80. ნივხსკურად - ნი ჩეზმუდ

81. ნენეცკურად - მან ხამზანგავ სიტ

82. არაბულად - ანა ახებეკ, ანა ახებეკი

83. ადიღეურად - სე ორი პლეგუნ

84. ალტაიურად - მენ სენი ტურარ

85. ამხარსკულად - აფეგერე ანტე

86. ბაშკირულად - მინ ხინე იარატაუ

87. ბირმანსკულად - ჩენა ტინგო ჩხი ტი ( ჩუმმა ტინგო ჩხი ტი )

88. ბურიატულად - ბი შამაი დუტლახა

89. დუნგაიურად - ვო ჟიაი ნი

90. ივრიტულად - ანი ოხევეტ ოტხა

91. იდიშურად - ობ დიხ ლიბ

[BROWNING 349]

უკრაინულია მაგარია, ია ტებე კოხაიუ რომ არ იცოდე რაცხა ფარცაგი გეგონება

[courage 2]

სერბია-ხორვატიულად - ია ტუ ვოლეტი, ტუალეტი ვარო.

[paraskeva 30]

ჰეგელი: გონის ფილოსოფია

აი რას ამბობდა ქართველების შესახებ დიდი გერმანელი მოაზროვნე:

 

ბუნებითი გონის ზოგადი პლანეტარული სიცოცხლე განკერძოვდება დედამიწის კონკრეტულ განსხვავებულობებად და იყოფა კერძო ბუნებით გონებად, რომლებიც თავიანთ მთლიანობაში ქვეყნის სხვადასხვა ნაწილთა ბუნებას გამოხატავენ და რასათა განსხვავებულობას შეადგენენ. ადამიანთა რასების განსხვავებულობა ჯერ კიდევ ბუნებითი განსხვავებულობაა, ანუ ისეთი, რომელიც ჯერ კიდევ ბუნებითს სულს ეხება, როგორც ასეთი, იგი დაკავშირებულია იმ მიწა-წყლის გეორგაფიულ განსხვავებულებებთან, რომლებზედაც ადამიანები დიდ მასებად იკრიბებიან. მიწა-წყლის ეს განსხვავებებია სწორედ ის, რასაც ქვეყნის ნაწილებს ვუწოდებთ. ინდივიდი-დედამიწის ამ დანაწევრებაში რაღაცა აუცილებელი ძევს. განვსაზღვროთ ამ განსხვავებულობებთან დაკავშირებული რასობრივი განსხვავებები ადამიანთა მოდგმებს შორის ფიზიკური და გონითი თვალსაზრისით.

პირველი თვალსაზრისით, ფიზიოლოგია ანსხვავებს კავკასიურს, ეთიოპიურსა და მონღოლურ რასას. ყველა ამ რასათა ფიზიკური ურთიერთგანსხვავებულობა უპირატესად თავს იჩენს თავის ქალისა და სახის აღნაგობაში. თვის ქალის აღნაგობა უნდა განისაზღვროს ერთი ჰორიზონტალური და ერთი ვერტიკალური ხაზით, რომელთაგან ერთი სმენის გარეგანი არხიდან ცხვირის ძირისაკენ მიდის, მეორე კი – შუბლის ძვლისდან ზედა ყბამდე. ამ ორი ხაზიდან შექმნილი კუთხით ცხოველის თავი განსხვავდება ადამიანის თავისაგან. ცხოველს ეს კუთხე ძალიან მახვილი აქვს.

 

მეორე, რასათა განსხვავებისათვის მნიშვნელოვანი განსაზღვრულობა ეხება ყვრიმალთა მეტ, ან ნაკლებ წინგამოწეულობას. განმსაზღვრელია შუბლის სიგანე და თაღოვანებაც. კავკასიურ რასას ეს კუთხე სავსებით, ან თითქმის მართი აქვს. განსაკუთრებით ითქმის ეს იტალიური, ქართული და ჩერქეზული ფიზიონომიის შესახებ. ამ რასას თავის ქალა ზემოთ მხარეს მომრგვალებული აქვს, შუბლი რბილად მოთაღული. ყვრიმალები უკანდაწეული, წინა კბილები ორივე ყბაზე – პერპენდიკულარული, კანის ფერი -თეთრი, ლოყები – წითელი, თმა გრძელი და რბილი.

მონღოლური რასის თავისებურება ვლინდება ყვრიმალების გამოშვერილობაში. ვიწროდ გაჭრილ, არამრგვალ თვალებში, ჩაჭყლეტილ ცხვირში, ყვითელ კანის ფერში, მოკლე აბურძგნულ თმაში.

ზანგებს კავკასიელებსა და მონღოლებზე ვიწრო თავის ქალები აქვთ, მათი შუბლები ამოთაღულია, მაგრამ კოპებიანი, ყბები წამოშვერილი, კბილები ირიბად დაყენებული. ქვედა ყბა მეტად წამოშვერილი, კანის ფერი მეტ-ნაკლებად შავი, თმა მატყლისებრი და შავი.

 

გონის მხრივ დასახელებული რასები ასეთნაირად განსხვავდებიან: ზანგები უნდა დავახასიათოთ, როგორც დაუინტერესებელი და თავის ინტერესს მოკლებული, გულუბრყვილობიდან ჯერ არ გამოსული ბავშვთა ერი. მათ ყიდიან და ისინი ამას უშვებენ ისე, რომ რეფლექსიას არ ახდენენ, სამართლიანია ეს თუ არა. მათი რელიგია რაღაც ბავშვური იერის მატარებელია. უფრო მაღალს, რასაც შეიგრძნობენ ხოლმე, მეხსიერებაში ვერ იჩერებენ – იგი მალე ისევ ქრება ხოლმე მათი თავიდან. მათ ძალუძთ ეს უმაღლესი პირველსავე ქვას დაუკავშირონ. ქვას ფეტიშად აქცევენ ხოლმე და შემდეგ წამსვე უკუაგდებენ ამ ფეტიშს, რაკი ვერ უშველათ.

 

მშვიდ მდგომარეობაში კეთილნი და უწყინარნი არიან, მაგრამ აგზნებისას, რაც უცბად ეუფლებათ, უსაშინლეს სისასტიკეს სჩადიან. ვერ ვიტყვით, რომ განათლების უნარი არ ჰქონდეთ, მათ არა მარტო დიდი მადლიერებით მიიღეს აქა-იქ ქრისტიანობა და დიდად სულშეძრულნი ლაპარაკობენ თავისუფლებაზე, რომელიც ქრისტიანობის წყალობით ეღირსათ გონის დამონების ხანგრძლივი პერიოდის შემდეგ, არამედ ჰაიტზე საკუთარი სახელმწიფოც კი შექმნეს ქრისტიანულ პრინციპებზე აგებული, მაგრამ ისინი არ ამჟღავნებენ სწრაფვას შინაგანი კულტურისადმი, მათ სამშობლოში უსაზიზღრესი დესპოტიზმი სუფევს. აქ ისინი ვერ ადიან ადამიანის პიროვნულობის გრძნობამდე. იქ, მათ სამშობლოში, მათი გონი, სავსებით მთვლემარეა, იგი ჩაძინებულია თვის თავში, არა აქვს წინსვლა და, ამგვარად, აფრიკის კომპაქტური განუსხვავებელი მასის შესატყვისია.

 

მონღოლები, პირიქით, გამოიყოფიან ამ ბავშვური გულუნრყვილობიდან, მათში ცხადდება, როგორც მათი დამახასიათებელი ნიშანი: მოუსვენარი, თუმცა მყარი შედეგის ვერმიმღწევი მიდრეკილება მოძრაობისადმი, რომელიც აიძულებთ კალიის უზარმაზარი გუნდებივით მოედონ სხვა ერებს. მაგრამ ეს მიდრეკილება მაინც მალე უთმობს ადგილს იმავე უფიქრებელ განურჩევლობას და ყრუ უძრაობას, რომელიც ამ აფეთქებას წინ უსწრებდა. ასევე გამოავლენენ მონღოლები ერთის მხრივ, ამაღლებულისა და უკიდეგანოს, მეორეს მხრივ, კი უწვრილმანესი პედანტიზმის მკვეთრ დაპირისპირებას. მათი რელიგია უკვე შეიცავს საყოველთაოს წარმოდგენას, რომელსაც ისინი თაყვანს სცემენ, ვითარცა ღმერთს, მაგრამ ჯერ კიდევ ვერ იტანენ იმ წარმოდგენას, რომ ეს ღმერთი უხილავია.

 

აზიაში გონი, ერთის მხრივ, ბუნებას გამოეყოფა, მეორეს მხრივ კვლავ ბუნებითობაში ვარდება, რადგან, იგი ჯერ თავისთავში კი არ აღწევს ნამდვილობას, არამედ ჯერ მხოლოდ ბუნებითში. გონის ამ იგივეობაში ბუნებასთან ჭეშმარიტი თავისუფლება შეუძლებელია. აქ ადამიანი ჯერ ვერ მივა თავისი პიროვნების ცნობიერებამდე, მას ჯერ თავისი ინდივიდუალობის სახით, არა აქვს ხელთ რაღაც ღირებულება და რაღაც გამართლება – არც ინდოელებთან და არც ჩინელებთან. ეს უკანასკნელნი უყოყმანოდ მიუგდებენ ხოლმე შვილებს სხვას, ან სულაც ხოცავენ მათ.

 

კავკასიურ რასაშიღა აღწევს გონი აბსოლუტურ იგივეობას თავის თავთან. აქღა შედის გონი სრულყოფილ დაპირისპირებაში ბუნებითობასთან. თავისთავს იმეცნებს თავის აბსოლუტურ დამოკიდებულებაში, თავს აღწევს თავისთავის განსაზღვრას, თავისი თვითობის განვითარებას და მით მსოფლიო ისტორიას წარმოშობს.

 

მონღოლებს, როგორც უკვე ზემოთ ითქვა, თავის მახასიათებლად აქვთ გარეთკენ მისწრაფებული მოქმედება, წყალდიდობისას წყლის მოვარდნის მსგავსი, რომელმაც მხოლოდ გამანადგურებელი მოქმედება იცის და ვერაფერს აშენებს, რომელსაც მსოფლიო ისტორიისათვის არავითარი პროგრესი არ მოაქვს. ეს პროგრესი მხოლოდ კავკასიური რასის გზითღა იწყება.”ჰეგელი. გონის ფილოსოფია.“ (გვ. 61,62,63 პარაგრაფი 393)

[paraskeva 30]

რასოლოგიისა და ანთროპოლოგიის მამამ ფრიდრიხ ბლუმენბახმა, რომლის ნაშრომებზეც მთლიანად არის დაფუძვნებული რასოლოგია, 1795 წელს საქართველოში აღმოჩენილი თავის ქალის შესწავლის შედეგად დაამტკიცა, რომ თეთრი ადამიანის სამშობლო არის კავკასია. დღესაც დასავლეთის ქვეყნებში თეთრ ადამიანს ანუ ევროპეიდული რასის წარმომადგენელს, მოიხსენიებენ როგორც Caucasian.

ბლუმენბახი წერდა:

"კავკასიური ტიპი-შესწავლისთვის მე სწორედ ეს ტიპი, კავკასიის მთის ტიპი ავირჩიე იმიტომ, რომ მისი სამხრეთ ფერდობი ქმნის ადამიანების ყველაზე ლამაზ რასას. ამ რასაში მე პირველ რიგში ვგულისხმობ ქართველებს, ყველა ფიზიოლოგიურ თვისებას სწორედ აქამდე მივყავართ. აქედან გამომდინარე ჩვენ შეგვიძლია დარწმუნებით ვამტკიცოთ, რომ კავკასია არის თეთრი ადამიანის დაბადების ადგილი."

[paraskeva 30]

ერი და „მისია“

 

 

 

ემზარ ხვიჩია

 

ყოველ ერს აქვს თავისი დანიშნულება, რომელიც შეიძლება, შეესაბამებოდეს, ან არ შეესაბამებოდეს მის საერთაშორისო მდგომარეობას, სტატუსს ისტორიის ამა თუ იმ ეტაპზე. ეს არის ამ ეტაპზე მისი წარმატებულობის ან წარუმატებლობის საფუძველი.

 

ერები რაღაც კონკრეტული ნიშნების მიხედვით, განსხვავდებიან ერთმანეთისგან, ან არ განსხვავდებიან. განსხვავებათა ღირებულება ყოველთვის ერთნაირი არ არის.

 

ფსიქიკურ სტიქიათა თეორიის მიხედვით, რომელიც წარმოადგენს დიმიტრი უზნაძის განწყობის თეორიის განვითარებას, განწყობის შინაარსის საზოგადოდ მოუცილებადი მომენტის აღმოჩენის საფუძველზე, ერთა თვისებრივი განსხვავებისა და ამის შედეგად, მათი მისიების, ანუ მსოფლიოში მათი დანიშნულების განსხვავებულობათა დასადგენად, შეიძლება გამოყენებულ იქნას ფსიქიკური ფაქტორი.

 

მე შევეხები ამ საკითხის იმ ასპექტს, რომელშიც სხვა ფაქტორებთან შედარებით, ერის, მისი წევრების ფსიქიკის მახასიათებლები გვევლინებიან გადამწყვეტი მნიშვნელობის ფაქტორად. ამიტომ, მე მხოლოდ ამ უმნიშვნელოვანესი ფაქტორის შესაბამისად ვიხილავთ ერთა დანიშნულებას, მათ ურთიერთგავლენას, კონფლიქტების აღკვეთისა და სახელმწიფოთა შორის ფუნქციების განაწილების შესაძლებლობას.

 

აღნიშნული გამოკვლევების შედეგად, მტკიცდება, რომ ერები ფსიქიკური ფაქტორის მიხედვით იყოფიან ოთხ თვისებრივ კლასად:

 

- პირველ კლასს მიეკუთვნებიან ის ერები (პირველ რიგში, ქართველი ერი), რომლებიც უპირატესობას ანიჭებენ ხალხთა, ერთა, პიროვნებათა განმასხვავებელ ნიშნებს, ურთიერთმაიგივებელ ნიშანთა საპირისპიროდ. ქართველი კაცი თავისი ფსიქიკით უცხოს აღიქვამს როგორც პრიორიტეტულს და ისწრაფვის მისკენ. მხოლოდ ქართულ ენაშია უცხოზე მიმანიშნებელი სიტყვა დადებითი მნიშვნელობის მატარებელი - საუცხოო. ქართველი კაცის მოთხოვნილებაა, რომ გამოირჩეოდეს რაიმე ნიშნით საზოგადოებაში, რომლის წევრად თავის თავს თვლის, წინააღმდეგ შემთხვევაში ამ ტიპის ფსიქიკა გამორიცხავს მის მიერ ამ საზოგადოების წევრად თავის მიჩნევის შესაძლებლობას.

 

ამ ნიშნის გამოვლენის მაგალითია ქართული სუფრის ტრადიცია: თამადა ცდილობს სუფრის ყოველი წევრი ყველა სხვა წევრისგან განსხვავებულად წარმოგვიდგინოს, რაიმე ერთი ნიშნით მაინც. ქართველ ერს ისტორიის მანძილზე ხშირად ჰქონდა ისეთი ძნელბედობის პერიოდები, როცა მისი ფსიქიკის თავისებურებები, მისი სულისკვეთების დადებითად გამოვლენის, ერთადერთ ასპარეზად მხოლოდ ქართული სუფრა შეიძლება ყოფილიყო. ამით აიხსნება სუფრული სიმღერების უდუდესი მნიშვნელობა ქართულ ფოლკლორში. განსხვავებულობის ფაქტორის წინ წამოწევა დასტურდება საქართველოს ისტორიულ კუთხეთა ეთნოგრაფიულ ტრადიციებს შორის დიდი განსხვავებების არსებობაში. ეს უცხოელებს ძლიერ აკვირვებთ, მაგრამ ქართველი ერისთვის ეს არ არის ერთიანობის ხელშემშლელი ფაქტორი, პირიქით - ეს განსხვავებანი გვევლინებიან ერის ერთიანობის პირობად. იქ, სადაც მოხდა ამ პრინციპის იგნორირება და ყურადღება გადატანილ იქნა მაიგივებელ მომენტებზე, სწორედ იქ დაიწყო საქართველოსგან ისტორიულ კუთხეთა ჩამოშორების პროცესი, წარმოიქმნა კონფლიქტები. აფხაზებთან, ოსებთან ურთიერთობაში დღეს ჩვენ ყურადღებას ვამახვილებთ საერთო წარმომავლობაზე, ნათესაობაზე და იგივეობის მომენტით ვცდილობთ მათ ჩამოვუყალიბოთ ჩვენთან ერთიანობის ცნობიერება (აზრი). სინამდვილეში, ამით ვუბიძგებთ მათ განხეთქილებისკენ. ჩვენ, ისტორიული ტრადიციის სათანადოდ, ყურადღება უნდა გაგვემახვილებინა ქართულ ერთიანობაში მხოლოდ, მათ გამომრჩეველ ნიშნებზე. საქართველოში კუთხეებს შორის განსხვავება (იმერეთი, გურია ქართლ-კახეთი, სვანეთი, სამეგრელო, რაჭა...) უფრო მკვეთრი და თვალშისაცემია, ვიდრე ზოგიერთ რადიკალურად გამიჯნულ ერებს შორის განსხვავებები (რუსები და უკრაინელები; ინგლისელები და ამერიკელები; იტალიელები და ესპანელები...), მაგრამ ეს ხელს არ უშლიდა ეროვნული ერთიანობის ცნობიერებას, საქართველოს მრავალ პოლიტიკურ ერთეულად დაქსაქსულობის პირობებშიც კი. მათი საერთო ნიშანი ისაა, რომ ყოველი მათგანი სხვა ნებისმიერი მათგანისგან განსხვავებულია და ეს ნიშანია მათი გამაერთინებელი ერთ ეროვნულ მთლიანობად.

 

რადგან ქართველი ერის, ქართველი პიროვნების ფსიქიკაში ისტორიულად დევს განსხვავებულობაზე მოთხოვნილება (ეს ამ ტიპის ფსიქიკის თვითგამოვლენის შესაძლებლობის პირობად უნდა ჩაითვალოს), ამდენად უნდა მივიჩნიოთ, რომ ამ ტიპის ფსიქიკის ადამიანებს უადვილდებათ თანხმობის დამყარება განსხვავებული ფსიქოტიპის ინდივიდებს შორის. ეს გვაფიქრებინებს, რომ ქართველი ერის მისია მსოფლიოში შეიძლება იყოს სხვადასხვა ერთა შეთანხმებული ერთიანობის მიღწევა, ამ ერთა განმასხვავებელი ნიშნების მიჩქმალვის გარეშე და მეტიც, სწორედ მათი განსხვავებების საფუძველზე. ქართული საზოგადოება საუკეთესო გარემოს წარმოადგენს განსხვავებულთა, შეუთავსებელთა ურთიერთკონტაქტისთვის.

 

თუ საქართველო გახდება ერთიანი მსოფლიოს ფუნქციონალური ერთეული, მაშინ ეს უნდა განხორციელდეს საქართველოს გადაქცევით მსოფლიოს ერთა წარმომადგენლობების და საურთიერთობო ინსტიტუტების განთავსების ადგილად, სადაც გადაწყდება ერთა ურთიერთობის პრობლემები. მან უნდა მოგვცეს ძალის ფაქტორის გამოყენების გარეშე ეროვნული შერიგება და ურთიერთობების ჰარმონიზაცია მსოფლიოში.

 

ამ ფუნქციის დაკისრება, თვით ქართველ ერს, შეუქმნის იმ გასაქანს, რაც აუცილებელია ინდივიდუალურ განსხვავებულობათა რეალიზაციის მოთხოვნილების დასაკმაყოფილებლად და რაც აუცილებელი პირობაა, ქართველთა ურთიერთშერიგებისათვის. ამრიგად, ქართველი ერის წარმომადგენლებისთვის დამახასიათებელი: არაპირდაპირობა - უნარი არ გამოავლინოს ის მახასიათებელი, რომელიც მას არსებულ სიტუაციაში სხვასთან გააიგივებს, რაც გულისხმობს სხვადასხვაგვარად თვითგამოვლენის პოტენციას ანუ უნივერსალიზმს, როგორც თანხვედრის ასაცილებლად უკანდახევის რესურსს; დაქსაქსულობა - საერთო ინტერესის საფუძველზე კონსოლიდაციის უნარს მოკლებულობა, ამ ერის განსაზღვრული საერთაშორისო ფუნქციისთვის განზრახულობის გამოვლენაა და აუცილებელი პირობაა მსოფლიოში სათანადო ადგილის მოსაპოვებლად.

 

რუსი ერი თავისი ფსიქიკით საპირისპირო თვისებრიობას ავლენს. ამ ერის ფსიქიკის ტიპი ორიენტირებულია არა განმასხვავებელ, არამედ მაიგივებელ მომენტებზე. მას (რუს ერს) ერთიანობის საფუძველად ესახება ხალხთა შორის და ინდივიდთა შორის იგივურობის გამომხატველი ფაქტორები.

 

ეს მკაფიოდ ვლინდება (რუს ერში) საერთო ინტერესების შეგრძნების უნარის გამახვილებულობაში, საერთო მიზნისთვის სამოქმედოდ გამძაფრებულ კონსოლიდაციის უნარიანობაში.

 

ამის დამადასტურებელი მაგალითია, ისიც რომ რუსი ერი ინარჩუნებს კულტურულ ერთგვაროვნებას დიდ სივრცეზე განფენილობის მიუხედავად, ამ სივრცეზე ცხოვრების პირობების რადიკალურად განსხვავებულობის პირობებშიც კი.

 

რუსი ერის ფსიქიკური ტიპისთვის დამახასიათებელია: პირდაპირობა; მისწრაფება თანასწორობისკენ, რაც გულისხმობს უნივერსალიზმს, როგორც დამზგავსების რესურსს, კულტურის ყველა ადამიანისთვის ხელმისაწვდომ თვითრეალიზაციის შინაარსამდე დაყვანისკენ მისწრაფებას; უბრალოება და მიდრეკილება უცხო ელემენტების ასიმილაციისკენ. ამის გამოხატულებაა ის, რომ რუსული კულტურა, ფსიქიკური ტიპი, გამოყოფს და ითვისებს საერთო, ურთიერთზედდებად მომენტებს მსოფლიოს კულტურების მემკვიდრეობიდან. ამის გამო მას შეუძლია შეასრულოს შემაერთებელი ქსოვილის როლი მსოფლიოს ერებს შორის, უზრუნველყოს უწყვეტი გადასვლა კულტურებს შორის.

 

რადგან რუსი ერის ფსიქიკა ორი კულტურის დაპირისპირებაში ეძებს და პოულობს საერთო მომენტებს, ის, როგორც ამ მომენტების მომცველი და მატარებელი ამ დაპირისპირებულთა შორის პოულობს ადგილს, რაც იძლევა საშუალებას საერთაშორისო პოლიტიკაში მას მიენიჭოს ბუფერის როლი. მას ბუნებრივად აქვს მისწრაფება ბუფერული ფუნქციისკენ. ეს ნათლად ჩანს მისი საგარეო, თუ საშინაო პოლიტიკის თავისებურებებში - ჯერ ერთი, რუსეთი ხელს უწყობს საერთაშორისო კონფლიქტების შექმნას და შემდეგ ცდილობს ბუფერის ფუნქციის მოპოვებით შეღწევას და ადგილის დამკვიდრებას. ასეთივე იყო რომის პოლიტიკის მთავარი პრინციპი - გათიშე და იბატონე - რადგან რომაული კულტურა ახალ ერამდე ფსიქიკის იგივე ტიპის გამოვლენას წარმოადგენდა. რუსეთი რომის მემკვიდრეა, ფსიქიკური ფაქტორითაა განპირობებული მისთვის დამახასიათებელი მიდრეკილება საზოგადოების გასამხედროებულად ორგანიზებისკენ. ამის დადასტურებაა: მეფის რუსეთის სამოხელეო სისტემა; კაზაკთა ფენომენი; საბჭოთა სოციალისტური რუსეთის სინამდვილე. თუ რუსეთს მიენიჭება ეს ფუნქცია, მას არ დასჭირდება პრობლემების შექმნა, კონფლიქტების გაჩაღების ხელშეწყობა მის ამ ფუნქციაზე დაშვების აუცილებლობის საჩვენებლად და მსოფლიოს სტაბილურობის მყარ ფაქტორად იქცევა.

 

მას ამ, მისთვის ბუნებრივი და აუცილებელი ფუნქციის შესასრულებლად დასჭირდება საკუთარი სამხედრო-სამრეწველო კონპლექსის შენარჩუნება (რომელიც, როგორც საერთაშორისო ფუნქციისთვის განზრახული - საერთაშორისო დაფინანსებაზე იქნება), და სამხედრო ძალების ყოლის უფლება პოტენციურ, თუ რეალურ კონფლიქტის კერებში.

 

მსოფლიოს ინტეგრაციის ზრდის პირობებში აუცილებელი იქნება ერებს შორის განსხვავებათა გამოვლინების გამახვილება, ფუნქციების მკვეთრად განაწილება. განაწილების საფუძველია საერთაშორისო ფუნქციისა და კულტურის ბუნების, ანუ ფსიქიკის ტიპის შესაბამისობა, რაც, ქართველ და რუს ერებს აძლევს საშუალებას (მათი არაკონკურენტულობის საფუძველზე) მოხსნან ურთიერთდაპირისპირება (რომელიც დღეს უკიდურესად მწვავეა და საქართველოს მდგომარეობის დამამძიმებელი უმთავრესი ფაქტორია) და გახდნენ სტრატეგიული მოკავშირეები მათი ბუნებიდან გამომდინარე საერთაშორისო ფუნქციის მოსაპოვებლად და სათანადო კუთვნილი ადგილების დასამკვიდრებლად ერთიან მსოფლიოში.

 

ფსიქიკის მესამე ტიპის რეალიზაციის მაგალითია: ამერიკული, ფრანგული, ჰოლანდიური და ინდური კულტურები (აქვე შეგვიძლია დავასახელოთ ანტიკური საბერძნეთი). ამ ერების ფსიქიკაში მთავარი ფაქტორია თავისუფლების იდეის თაყვანისცემა. ამ ტიპის კულტურებში მთავარი პრინციპია მისწრაფება ადამიანის თვითგამოხატვის ნებისმიერი ინდივიდუალური განხორციელების დაშვებულობის მიღწევისკენ, თუნდაც უკიდურესობების ჩათვლით (ნარკომანია ჰოლანდიაში, ჰომოსექსუალიზმი, პროსტიტუცია...). აქ ადამიანი განიხილება არა განსხვავებულობის, ან იგივურობის მიმართებაში სხვასთან, არამედ თავისთავად, როგორც დამოუკიდებელი ერთეული სოციალური პროცესებისა. ფსიქიკის ეს ტიპი განაპირობებს ინდივიდის მიერ მის შესახებ სხვათა წარმოდგენისადმი, საზოგადოებრივი აზრისადმი სრულ გულგრილობას, თუ ეს მას რაიმე მიზნისთვის არ სჭირდება. ურთიერთობათა მთავარ მახასიათებლად მიიჩნევა ღირებულებათა გაცვლა, საბაზრო პრინციპი, მაშინ, როდესაც, რუსული და ქართული ფსიქიკის ტიპისთვის ურთიერთობა, შესაბამისად, მიღებისა და გაცემის ქტი. კულტურების ამ ტიპებს შორის სხვაობა ასახულია გავლენის არის მოპოვების ხერხების სხვაობაში - ბუფერის პრინციპის საპირისპიროდ ამერიკა იყენებს ეკონომიკური ინტერესების ფაქტორს, ასათვისებელ რეგიონში თავის ეკონომიკურ სისტემასთან დაკავშირებული ეკონომიკური ერთეულების ჩამოყალიბების ხელშეწყობის პრინციპს.

 

ერთობის საფუძვლად ფსიქიკის ეს ტიპი ერთიანობის წევრებს შორის ღირებულებათა გაცვლის მოთხოვნილების არსებობას სახავს. გაცვლის, ანუ საბაზრო ურთიერთობის პროცესი აკავშირებს ამ ტიპის ერებს სხვა ერებთან, მათი წარმოდგენის მიხედვით.

 

ის, რომ საზოგადოებას ერთიანობის საფუძვლად არ მოითხოვება, არც განსხვავებულობა და არც იგივურობა, არ გულისხმობს მათი გამოვლენის შესაძლებლობის აღკვეთის მოთხოვნას. ამრიგად, გვაქვს ამ ორივე მომენტის გამოვლენის დაშვებულობა, რაც განაპირობებს ამ კულტურაში საზოგადოების კასტურად (მდგომარეობით და თვისობრიობით განსხვავებულ, შეურეველ ფენებად) დაყოფისკენ მიდრეკილებას: განსხვავებულობის მომენტის რეალიზაცია მოიცემა კასტებს შორის ურთიერთობით, ხოლო იგივურობის მომენტის რეალიზაცია - კასტების შიგნით ინდივიდთა ურთიერთმიმართებებით.

 

სწორედ საგარეო კონტაქტების ინტენსივობა ასუსტებს ამერიკაში (აშშ) ამ მიდრეკილების გამოვლენის სიმკვეთრეს. საფრანგეთის პოლიტიკა კი, იმავე თვისებების მატარებელი ამერიკული კულტურის მხრიდან გაუსაძლისი კონკურენციის გამო, ბოლო დრომდე რამდენადმე მაინც იზოლაციონისტური რჩება. მაგალითად, ნატოსთან მისი ურთიერთობაც კმარა. ამით უნდა აიხსნებოდეს საფრანგეთში იგივე მიდრეკილების გამოვლენის სიმკვეთრე: ცნობილია, უფროს-ხელქვეითთა ურთიერთობის ფრანგული ტიპი, რომელიც გამიჯნურობის სიმკვეთრით ინდური კასტების ურთიერთობას არ ჩამორჩება, ფრანგულ ინტელიგენციაში, საფრანგეთის აკადმიური ფენის მდგომარეობა ბრაჰმანთა ფენის მდგომარეობას გვაგონებს.

 

ამრიგად, ფსიქიკის ამ ტიპის სათანადო სულისკვეთების გამოვლენის შემთხვევაში, ანუ ამ ტიპის კულტურისთვის დასაშვებია მის არეზე ნებისმიერი სხვა ტიპის კულტურების ქვეარეების, ანუ ურთიერთობის სხვა პრინციპებით შეკავშირებული საზოგადოებების ჩამოყალიბება (ეს უშუალოდ გამომდინარეობს ამ ტიპის ფსიქიკისთვის თავისულების იდეის უმაღლეს ღირებულებად დასახვის პრინციპიდანაც).

 

მაშასადამე, ამ ტიპის კულტურას, საზოგადოებას შეუძლია მისი რეალიზაციის არის, შიგნით სხვა თვისობრიობის მატარებელი კულტურების რეალიზაციასაც დაუთმოს ადგილი. ე.ი. მატარებელი გარემოს და შემომსაზღვრელი გარსის სახით მოევლინოს მათ. ამრიგად, ამ ტიპის კულტურას შეუძლია შეასრულოს მსოფლიოს კულტურათა ხელუხლებლად, ერთიანობაში თავის შიგნით მოქცევის, ანუ ცივილიზაციის გარსის ფუნქცია. პოლიტიკის ასპექტში ეს გულისხმობს პლანეტის საგარეო თავდაცვის (და ერთდროულად საშუამავლო ძალის, რუსეთის მიმართ პარიტეტის დაცვის), კოსმოსში ექსპანსიისა და კომერციული ღირებულების მქონე საერთო სტრატეგიული ტექნოლოგიური კვლევების პროგრამების ხელმძღვანელობას სააქციო დაფინანსების საფუძველზე.

 

დღეს ამერიკის პოლიტიკაში შეინიშნება მისი კულტურის სათანადო სულისკვეთების საპირისპირო მისწრაფებათა არსებობა, რაც გამოხატულია ირანთან, ლიბიასთან, ერაყთან და ზოგადად სხვა სახელმწიფოებთან მის მიმართებაში (დღეს ჩინეთთან მისი ურთიერთობაც ამგვარ მდგომარეობას უახლოვდება), აქ აშკარაა მის მიერ ბუფერის ფუნქციის არჩევა - იგი როდი მოიცავს, არამედ დევნის ამ ქვეყნებს გარსის გარეთ, მიჯნავს მათ მსოფლიოს დანარჩენი ნაწილისგან.

 

ეს მომენტი დიდ საფრთხეს შეიცავს შეერთებული შტატებისთვის. შეუსაბამობას ერის სულისკვეთებასა და მის რეალურ ქცევას შორის ერის შინაგანი გახლეჩის გამოწვევა შეუძლია, რაც აუცილებლად შეაფერხებს მის პოლიტიკურ წარმატებას. ამის მაგალითია ე.წ. გარდაქმნის პროცესი და მისი შედეგები რუსეთის ისტორიაში. სუბიექტური ფაქტორის გვერდით, მის ობიექტურ საფუძვლად უნდა მივიჩნიოთ რუსი ერის ბუნების შეუსაბამობა მის როლთან სოციალისტურ ბანაკში - მოკავშირეთა საშინაო საქმეებში უხეში ჩარევის პრაქტიკის შემოღებით (უნგრეთი, ჩეხოსლოვაკია...). მან ხელი აიღო ბუფერის ფუნქციაზე და მოცვის ფუნქციის შესრულებას შეუდგა, რაც წინააღმდეგობაშია მისი ფსიქიკის ტიპისთვის ნიშნეულ ერთგვაროვნებისაკენ მისწრაფების პრინციპთან. სადღეისოდ შინაგანი გაორების ხანა თითქოს დასრულდა - რუსეთი კვლავ ბუფერის ფუნქციის სათანადო მექანიზმებით მოქმედებს, მაგრამ მისი საერთაშორისო პოზიცია მნიშვნელოვნად შესუსტდა.

 

დაბეჯითებით შეიძლება ითქვას, თავისი განვითარების შეუფერხებლობისთვის, აუცილებელია, ერმა მისი ფსიქიკური ტიპის სათანადო საერთაშორისო ფუნქციის შესრულებაში მონაწილეობით განსაზღვროს და შემოიფარგლოს თავისი საერთაშორისო აქტიურობა, ეს არის ერთა შორის ფუნქციების დანაწილების აუცილებლობის საფუძველი.

 

 

- მეოთხე ტიპის ერების სულისკვეთება გამოიხატება თავის საარსებო არეზე ყოველგვარი უცხო კულტურის ელემენტის შემოღწევის აღკვეთის მცდელობაში. ე.ი. მუდმივ შინაგან თვითდაწმენდის მისწრაფების არსებობაში. ამ ტიპს მიეკუთვნებიან ებრაელები, გერმანელები, კათოლიკური სამყაროს ერები, ჩინელები, იაპონელები, ისლამის მიმდევარი ერები, სომხები და ერთა მნიშვნელოვანი უმრავლესობა.

 

ამ ერთა ფსიქიკური ტიპისთვის დამახასიათებელია ქცევის წინასწარ გამომუშავებული ან ტრადიციული ნორმების მიხედვით მოქმედება და ცხოვრება. ამ კულტურებისთვის უმაღლესი ღირებულებაა მოვალეობის კატეგორია. იგი გულისხმობს ამ კულტურის სახით განხორციელებულ ყოფიერების ფორმის სიწმინდის დაცვისთვის ზრუნვას, ტრადიციული რიტუალების და ქცევის ნორმების უცვლელად შენარჩუნებას და შესრულებადობის უზრუნველყოფას ყოველდღიურ ყოფაში. სიახლე მიიღება (შეიწყნარება) მხოლოდ მაშინ, როცა იგი კულტურის ტრადიციულ შინაარსს არ ეწინააღმდეგება და ჰარმონიულად ავსებს მას (აქ გამორიცხულია ისეთი რადიკალური შემობრუნებები, როგორიც რუსეთის ისტორიაში აღინიშნა). ეს კულტურები მსოფლიო ცივილიზაციის მდგომარეობის ელემენტს წარმოადგენენ. საკუთარ კულტურას აბსოლუტური ღირებულება მიეწერება. ის წარმოიდგინება ყოფიერების ერთადერთ ჭეშმარიტ ფორმად. აქედან გამომდინარეობს ამ ერებისთვის დამახასიათებელი რჩეულობის გრძნობა (იაპონელები მხოლოდ თავის თავს თვლიან კამის შთამომავლად, ჩინურ კულტურაში, ჩინეთს ცისქვეშეთი ეწოდება, ღმერთი კი ჩინელების უშუალო წინაპრადაა მიჩნეული. არსებითად იგივეს გამოხატავს „გერმანული იდეოლოგია“, როგორც უწოდებენ ჰეგელის ფილოსოფიას, გერმანიაშივე გამომუშავდა იდეა არიული რასის შესახებ...).

 

უცხოს მნიშვნელობა ამ ტიპის ფსიქიკისთვის უარყოფითია და აღნიშნავს არაჭეშმარიტს, გადაგვარებულს.

 

უმაღლეს ყოფად მიიჩნევა საკუთარი არსებობის ფორმის უნაკლოდ რეალიზაციის მდგომარეობაში გარინდება. ამ ერების საგარეო აქტიურობის გამოვლინებები უნდა მოვიაზროთ, რაიმე მიზეზით დარღვეული ამ იდეალური ყოფის კვლავ აღდგენის, ამაღლებულ ყოფაში დაბრუნების მცდელობად. ამის გამოხატულებაა: ბიზანტიის ფენომენი; იუდაიზმის, ისლამის, კათოლიციზმის რელიგიური სისტემები და საერთაშორისო ცხოვრებაში სხვადასხვა დროს აქტუალიზირებული იდეები, როგორიცაა: „დიდი სომხეთის იდეა“, „დიდი თურანის იდეა“, „არიული რასის იდეა“ და სხვ.

 

ადამიანი ამ ტიპის კულტურებში განიხილება საზოგადოების იდეალური ყოფის ელემენტად და მისი ცხოვრების ამოცანად ამა დანიშნულების შესაბამისად არსებობის მიღწევა იგულისხმება. ამ ტიპის ერებისთვის საარსებოდ აუცილებელია ფლობდეს ტერიტორიას, სადაც უცხოს შემოღწევა აღკვეთილი იქნება. ეს პრინციპი ამ ერთა ექსპანსიას ახალი საარსებო არის უცხო ელემენტებისგან გაწმენდის პროცესის შინაარსს ანიჭებს (მაგ. ებრაელთა მისვლა აღთქმულ მიწაზე; ხალიფატის და ოსმანთა იმპერიის ექსპანსია; თურქთა და სომეხთა ურთიერთობა XX საუკუნეში; გერმანული ექსპანსია ევროპაში და ა.შ.). მიუხედავად უცხოსადმი ასეთი რადიკალურად მტრული დამოკიდებულებისა, შესაძლებელია ამ ერთა მშვიდობიანი თანაარსებობის მიღწევა. ამის საფუძველი ისევ მათი საერთო ფსიქიკური ნიშნის არსებობაა. ისაა მათი ურთიერთგაგების განმაპირობებელი ფაქტორი. ამის გამოვლენა იყო ის, რომ მეორე მსოფლიო ომში, გერმანიის ბანაკში მხოლოდ ამ ტიპის ერები აღმოჩნდნენ (იტალია, ესპანეთი, სლოვაკეთი, ხორვატია, უკრაინა, უნგრეთი, სკანდინავიის ქვეყნები და იაპონია). მაგრამ, თუ ამ ტიპის ერებს შორის ტერიტორიის გაყოფის პრობლემა არსებობს, შერიგება გამორიცხულია. ამის მაგალითია, ებრაელთა დევნა და პოლონელთა ბედი გერმანული აგრესიის პირობებში, ჩინეთ-იაპონიის ურთიერთობა იმავე პერიოდში.

 

ფსიქიკურ სტიქიათა თეორიის მიხედვით, ერებს შორის არსებულ თვისებრივ განსხვავებებს ფუნქციური დანიშნულება გააჩნია. ერები წარმოადგენენ თვითრეგულირებადი სოციალური წარმონაქმნების (რომელთაც დასახელებულ თეორიაში, ცივილიზაციები ეწოდათ), ფუნქციურ ელემენტებს. ცივილიზაციის არსებობა (მისი თვითრეგულირების პროცესი) კონკრეტული თვისებრივი ფაზების განსაზღვრული წესით, პერიოდულ მონაცვლეობაში გამოიხატება და ერის დანიშნულებაა მისი მომცავი ცივილიზაციაში თავისი თვისებრივი ტიპის სათანადო ფაზის რეალიზაცია. ეს ნიშნავს იმას, რომ კონკრეტული ეტაპი ცივილიზაციის ისტორიაში, როგორც, მისი შინაგანი მდგომარეობის ცვლის პროცესში, კონკრეტული თვისებრივი ფაზის რეალიზაცია, სათანადო თვისებრივი ტიპის ერების პროდუქტიულ აქტიურობაში, ისტორიის ამა ეტაპზე მათს დაწინაურებაში პოულობს გამოხატულებას. ყოველი ფაზის დასრულებას მოსდევს სათანადო თვისებრივი ტიპის ერების მიერ ინიციატივის დათმობა, რაც, როგორც ისტორია გვიჩვენებს, ასეთ მდგომარეობაში ჩავარდნილი ერის თვისებრივი ტრანსფორმაციის პროცესში შეიძლება გადაიზარდოს და ერმა ვერ მოახერხოს თვითიდენტობის შენარჩუნება მისი აქტუალურობის მორიგი ფაზის დადგომამდე. ასეთ შემთხვევაში მას სხვა ერები ცვლიან, შესაძლებელია, სხვა ცივილიზაციებიდანაც, რაც ცივილიზაციათა ურთიერთინტეგრაციის ხელშემწყობი პირობა იყო და კონსტრუქციული მნიშვნელობის ფაქტორს წარმოადგენდა, ვიდრე არ მოხდა მსოფლიო საზოგადოების ერთ, გლობალურ ცივილიზაციაში მოქცევა. ეს მოხდა XX საუკუნის შუა წლებში. ამასთანავე, ამავე დროისთვის, ფაზის ხანგრძლივობა ამ წარმონაქმნში შემცირებულია 20 წლამდე (ეს მახასიათებელი ინფორმაციის დაგროვების სიჩქარის ზრდასთან ერთად შეუქცევადად მცირდებოდა ყველა ისტორიულ ცივილიზაციაში). ყოველივე ზემოთქმული ცხადყოფს, რომ სადღეისოდ არავითარი კონსტრუქციული მნიშვნელობა არ შეიძლება ჰქონდეს ერთი თვისებრივი ტიპის კულტურის მთელს კაცობრიობაზე გავრცელების მცდელობას, რაც ეკონომიკური მოდუსის გლობალიზმის მთავარ ამოცანადაა დასახული. ამის სანაცვლოდ ჩვენ გამოვდივართ გლობალიზმის ახალი მოდუსის იდეით: მომავალი ეკუთვნის გლობალიზმს ნაციონალური მოდუსით, ანუ მსოფლიო ცივილიზაციის პიროვნების მიმართ მეორე რანგის სტრუქტურად, ოთხი თვისებრივი ტიპის ერების სისტემურ ერთობად წარმოდგენის პრინციპის ინსტიტუციონალიზაციას. ეს უნდა გახდეს გაეროს არაეფექტური ინსტიტუტის რეფორმის საზრისი. ამ პროგრამის აქტუალიზაცია ქართველი ერის მიერ მისი თვისებრივი ტიპის მიხედვით თვითრეალიზაციის გამოხატულება იქნება, მხოლოდ ამგვარად შეიძლება მან ღირსეული არსებობა დაიმკვიდროს.

[paraskeva 30]

ურარტუს ენის გაგება შეუძლებელია ქართულის გაუთვალისწინებლად.

 

ფრანსუა ლენორმანი (1837-1883)

 

დიდი ორიენტალისტი, სორბონის პროფესორი, არქეოლოგი

[paraskeva 30]

რომ ვკითხულობ ქართველ ხალხის მატიანეს,

 

თითქოს გულში ასი დანა ატრიალეს;

 

ის შეება ათას მტარვალს, ათას ვერაგს,

 

და აბჯარი შეადგენდა იმის პერანგს;

 

თანაც ქმნიდა ასეთ მაღალ ხელოვნებას,

 

სთავაზობდა სულს დახვეწილ გემოვნებას.

 

ჰუგო ჰუპერტი

[paraskeva 30]

საქართველოს ბაღ-ვენახში

 

ახლა მწიფე ყურძენია,

 

ბაღ-ვენახში, სადაც სიოს

 

მზის აკვანი ურწევია,

 

ჩათაფლული, ჩაშაქრული

 

ღვინით ქვევრი ავსებულა,

 

დაშვებულა მზე მიწაზე, ბაღი გაკაშკაშებულა,

 

საზეიმო ჰანგი დაააქვს

 

კიდით-კიდე ფრთამალ სიოს,

 

და დაჰხარის ზეცის თვალი

 

სხივთა მთოველ კავკასიონს…

 

ჰელმუტ პრაისლერი, გერმანელი პოეტი (დაიბ. 1925 წ.).

[paraskeva 30]

შენდება და მშვენდება ახალი საქართველო. ძველი და ახალი ღვინის შერევა შეიძლება არ ვარგოდეს, მაგრამ ძველი და ახალი სიბრძნე შესანიშნავად ეწყობა ერთიმეორეს.

 

ბერტოლტ ბრეხტი

[paraskeva 30]

ცოტა არ იყოს, შერცხვენილები ვართ, რომ საქართველოში გერმანულ კულტურაზე ბევრად მეტად იციან, ვიდრე გერმანელებმა ვიცით ქართულ კულტურაზე (იგივე თქვა კურტ ბარტელმა ქართველ მწერლებთან შეხვედრაზე 1954 წ.).

 

ჰელმუტ ულრიხი «ნოიე ცაიტ», 2. VII. 1969

[paraskeva 30]

აქ მეტი მეგობარი მყავს, ვიდრე ინგლისში, თქვენ შემონახული გაქვთ მეგობრობის მაღალი ტრადიცია, მიუხედავად იმისა, რომ თითქოს რაინდული მეგობრობის დრო წავიდა. დავით ლანგისგანაც ვიცოდი, რომ სტუმართმოყვარე ხალხი ხართ, მაგრამ ჩემგან ნანახმა და განცდილმა ყოველ მოლოდინს გადააჭარბა. საქართველოს ყოველი კუთხე მოვლილი მაქვს, განსაკუთრებით დიდი შთაბეჭდილება სვანეთმა მოახდინა.

 

პროფ. სტივენ ჯონსი, ინგლისელი ქართველოლოგი.

[paraskeva 30]

სტოელების და სოკრატელების ძლივს შეძენილი წიგნები გაგიყიდია, რათა შეგეძინა იბერიული პერანგი! მოგებული ხარ…

 

კვინტ ჰორაციუს ფლაკუსი

[paraskeva 30]

რუსეთში ამჟამად არ არიან კარგი გენერლები. ერთადერთი გამონაკლისია ბაგრატიონი.

 

ნაპოლეონი, ბოროდინოს ბრძოლის წინ (მეფის ელჩს უთხრა).

[paraskeva 30]

მე არ ვიცი ბაგრატიონის სამხედრო ნიჭის საიდუმლოება, მაგრამ ბრძოლის ველზე ის სწრაფად იღებს გადაწყვეტილებებს და მისი გადაწყვეტილება ყოველთვის გამარჯვებით გვირგვინდება.

 

ბარკლაი-დე-ტოლი (მეფეს უთხრა)

[paraskeva 30]

ვმუშაობ ინდოევროპულ და ქართველური ენების საერთო ლექსიკურ კავშირზე, რაც უძველესი კონტაქტების შედეგადაა შექმნილი და ზოგს მოძველებული ჰგონია! მართალია, ერთადერთი რუსი ვარ, რომელიც ლექციებს ქართულ ენაზე ვკითხულობ, მაგრამ მრცხვენია საქართველოში ჩამოვიდე და ქართველ სტუდენტებს ლექციები რუსულ ენაზე წავუკითხო.

 

პროფ. გიორგი კლიმოვი, ენათმეცნიერი

[paraskeva 30]

…ვიცი, რუსად რომ არ ვშობილიყავ,

 

ქართველ კაცობას ვარჩევდი ქვეყნად!..

 

ევგენი ევტუშენკო

[paraskeva 30]

დიოსკურიის მახლობლად სვანები(სოანები) ცხოვრობენ… ისინი ძალაგულოვანნი არიან და თავიანთი გამბედაობითა და საბრძოლო ძლირებით თითქმის ყველა ხალხზე შეუპოვარნი არიან. კავკასიის მაღალი მთებიც უჭირავთ და ყველა მეზობელ გვარ-ტომს განაგებენ. ჰყავთ მეფე და სამკაციანი საბჭო. ამბობენ, რომ სვანებს შეუძლიათ გამოიყვანონ ორასი ათასი კაცისაგან შემდგარი ლაშქარი, რადგან მთელი ხალხი ერთნაირი ძალის მებრძოლია.

 

სტრაბონი (ძვ. წ. I – ახ. წ. II საუკ.), «გეოგრაფიკა»